เด็ก Gifted มักมีปัญหาในการเข้าสังคมหรือไม่?
“ลูกเก่งมาก แต่ดูเหมือนไม่ค่อยเข้ากับใคร” เป็นคำพูดที่พ่อแม่ของเด็ก Gifted หลายคนเคยได้ยิน แม้เด็ก Gifted จะมีศักยภาพทางสติปัญญาสูงกว่าปกติ แต่สิ่งที่หลายครอบครัวต้องเผชิญคือ ความยากในการเข้าสังคม ไม่ว่าจะเป็นการมีเพื่อนน้อย พูดไม่เข้าหูเพื่อน หรือไม่สนใจเล่นกับเพื่อนเลย ซึ่งอาจทำให้ผู้ใหญ่สงสัยว่า
“ลูกฉันเข้าสังคมไม่ได้ใช่ไหม?”
“เขาไม่สนใจเพื่อนเลยหรือเปล่า?”
“หรือนี่คือปัญหาทางอารมณ์?”
สารบัญ
จริงหรือไม่? เด็ก Gifted มีปัญหาเรื่องการเข้าสังคม
เด็ก Gifted ไม่สนใจเพื่อนจริงหรือ?
เด็ก IQ สูง แต่ EQ อาจไม่ได้สูงตาม
Gibson Test บอกอะไรได้? เกี่ยวกับ “การเข้าสังคม”
จริงหรือไม่? เด็ก Gifted มีปัญหาเรื่องการเข้าสังคม
คำตอบคือ “ไม่เสมอไป”
เด็ก Gifted ไม่ได้มีปัญหาในการเข้าสังคมทุกคน แต่มีแนวโน้มที่จะเผชิญความยากในการปรับตัวทางสังคมมากกว่าค่าเฉลี่ย เนื่องจากหลายเหตุผล เช่น
- ความคิดซับซ้อนเกินวัย: เด็กอาจสนใจเรื่องที่เพื่อนไม่เข้าใจ เช่น ฟิสิกส์ คณิตศาสตร์ปรัชญา หรือเรื่องที่ลึกเกินวัย ทำให้คุยกับเพื่อนไม่รู้เรื่อง
- ไวต่อความรู้สึก: เด็กบางคนอ่อนไหวต่อคำพูดหรือการปฏิเสธมาก ทำให้หลีกเลี่ยงการเข้าสังคม
- ต้องการความสมบูรณ์แบบ: เด็กบางคนไม่อยากทำกิจกรรมถ้าไม่มั่นใจว่าจะ “เก่งที่สุด” หรือ “ทำได้ดีที่สุด” เลยหลีกเลี่ยงการเล่นรวมกลุ่ม
- ไม่เข้าใจภาษาท่าทาง/นัยยะทางสังคม: เด็กบางคนเก่งเรื่องวิชาการ แต่ไม่เข้าใจอารมณ์ของคนอื่น หรือไม่รู้ว่าต้องตอบสนองอย่างไร
แล้วเด็ก Gifted ไม่สนใจเพื่อนจริงหรือ?
ไม่จริงครับ เด็ก Gifted ส่วนใหญ่ มีความต้องการทางสังคมเหมือนเด็กคนอื่นๆ แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือ
- บางคน “อยากมีเพื่อน แต่ไม่รู้จะเริ่มยังไง”
- บางคน “เคยพยายามแล้วแต่โดนเพื่อนแซว จนเลิกพยายาม”
- บางคน “ไม่ชอบการเล่นแบบปกติ อยากเล่นเกมหรือคุยเรื่องลึกๆ” ซึ่งหาเพื่อนที่เข้าใจยาก
ดังนั้น ไม่ใช่ว่าเขาไม่อยากมีเพื่อน แต่เพียงแค่ “เข้าหาไม่เป็น หรือไม่เจอคนที่คลิก” มากกว่า
เกิดอะไรขึ้นกันแน่?
เป็นไปได้ไหมว่าเด็กที่ “ฉลาดมาก” กลับกลายเป็น “เด็กที่เข้าสังคมยาก”?
เด็ก IQ สูง แต่ EQ อาจไม่ได้สูงตาม
หลายคนเข้าใจว่า IQ สูงเท่ากับทุกอย่างดีจะดี แต่ในความเป็นจริง เด็กที่มี IQ สูง อาจไม่ได้มี EQ สูง ตามไปด้วยเสมอ
- IQ (Intelligence Quotient) คือ ความสามารถด้านตรรกะ เหตุผล การคิดวิเคราะห์ และความเร็วในการเรียนรู้
- EQ (Emotional Quotient) คือ วัดความสามารถในการเข้าใจและจัดการอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น
เด็กเหล่านี้ไม่ได้ไม่มีความต้องการทางสังคม แต่พวกเขาต้องการ “สะพานเชื่อมระหว่าง IQ กับ EQ” เพื่อให้เข้ากับคนรอบข้างได้ดีขึ้น
การพัฒนา EQ คือกุญแจสำคัญ
พ่อแม่สามารถช่วยสร้าง “สมดุลทางสมอง” ระหว่าง IQ และ EQ ให้ลูกได้ โดย
1. ฝึก Social Skills แบบเป็นขั้นตอน
- สอนลูกเรื่อง “การอ่านใจผู้อื่น” เช่น สังเกตสีหน้า น้ำเสียง
- เล่นบทบาทสมมติในสถานการณ์สังคมต่าง ๆ
- ฝึกใช้คำพูดอ่อนโยนและฟังอย่างตั้งใจ
2. เสริม Emotional Literacy (คำศัพท์ด้านอารมณ์)
- ช่วยให้ลูกเรียกชื่ออารมณ์ตนเอง เช่น “ตอนนี้หนูรู้สึกโกรธ เสียใจ ผิดหวัง”
- ส่งเสริมการเขียนไดอารี่ความรู้สึก หรือเล่านิทานสะท้อนอารมณ์
3. ประเมินและฝึกทักษะสมองที่เกี่ยวข้อง
เด็ก Gifted บางคนมีความไม่สมดุลในระบบสมองบางส่วน เช่น:
- สมาธิสั้นร่วม (ADHD) แบบไม่แสดงออก
- Executive Function อ่อน เช่น ยืดหยุ่นความคิดไม่ได้ คุมอารมณ์ไม่ทัน
การใช้แบบทดสอบเช่น Gibson Test เพื่อวิเคราะห์ทักษะสมอง จะช่วยให้รู้ว่าควรพัฒนาจุดใด และด้วยวิธีไหน
ตัวอย่างปัญหาจริง เด็ก Gifted กับ EQ ที่ยังไม่พร้อม
“น้องพีค อายุ 9 ขวบ เรียนเลข ป.6 ได้ แต่พอเล่นกับเพื่อนในห้อง กลับโดนแกล้งเป็นประจำ เพราะชอบขัดจังหวะ ขี้โวยวาย และโกรธง่าย”
นี่ไม่ใช่เพราะน้องพีคไม่เก่ง แต่เพราะ สมองด้านอารมณ์และสังคมยังไม่พัฒนาเท่าด้านสติปัญญา
เมื่อได้ฝึกสมองและเรียนรู้วิธีควบคุมอารมณ์ ร่วมกับกิจกรรมกลุ่มเล็ก ๆ ที่เน้นการฟัง น้องพีคเริ่มมีเพื่อนมากขึ้น และเลิกทะเลาะในห้องเรียน
Gibson Test บอกอะไรได้? เกี่ยวกับ “การเข้าสังคม”
หากเด็กเข้าสังคมลำบากจาก “ระบบประมวลผลในสมอง” Gibson Test จะช่วยเปิดเผยว่าเด็กอาจมีข้อจำกัดด้านใด เช่น
| ทักษะที่วัดได้จาก Gibson | หากคะแนนต่ำ อาจส่งผลต่อ… |
| Auditory Processing | ฟังไม่เข้าใจทันที / ฟังหลายคนพร้อมกันไม่ได้ / เข้าใจคำพูดเพื่อนช้า |
| Working Memory | คุยแล้วลืมทันที / จำคำสั่งหรือบทสนทนาไม่ได้ / คุยไม่ต่อเนื่อง |
| Processing Speed | คิดประมวลช้ากว่าเพื่อน / ตอบไม่ทันมุก / โดนล้อ ทำให้ไม่อยากพูด |
| Logic and Reasoning | อ่านอารมณ์หรือเจตนาเพื่อนไม่ออก / เข้าใจความสัมพันธ์ไม่ซับซ้อน |
| Visual Processing | อ่านสีหน้า ท่าทาง สัญญาณทางสังคมไม่แม่น / ตีความผิด → ถูกเข้าใจผิด |
| Word Attack | ผสมคำ/เสียงได้ไม่ดี → พูดไม่คล่อง / ไม่มั่นใจเวลาแสดงออก |
ถ้ามีทักษะใดต่ำกว่าเพื่อนรุ่นเดียวกันมาก อาจเป็นสาเหตุที่เด็กดู “ไม่เข้ากับกลุ่ม” หรือมีปัญหาในกิจกรรมกลุ่มได้ค่ะ
หากคุณสงสัยว่าลูกเข้าสังคมยากกว่าที่ควร
เริ่มต้นด้วยการประเมิน Gibson เพื่อดูว่า “สมองส่วนใด” กำลังต้องการความช่วยเหลือ
สรุป
อย่ามองว่าเด็ก Gifted แค่ต้องเรียนเร็วขึ้นหรือเรียนวิชาที่ยากกว่า สิ่งที่ “ขาด” มักเป็น EQ และทักษะทางสังคม ที่ต้องการการฝึกแบบเฉพาะทาง หากเราสร้างสมดุลระหว่าง IQ และ EQ ก็จะทำให้เด็ก Gifted จะไม่ใช่แค่ “เรียนเก่ง” แต่จะ “อยู่เป็นและมีความสุข” ในสังคมด้วย
